کد مطلب:533 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:413
نماز قضا
س 524: من تا سن هفده سالگی با مسأله احتلام و غسل و مانند آن آشنا نبودم و از كسی هم درباره آنها چیزی نشنیده بودم و خودم هم معنای جنابت و وجوب غسل را نمی فهمیدم، لذا نماز و روزه ام تا این سن اشكال دارد، امیدوارم وظیفه مرا بیان فرمائید.
همه نمازهائی را كه در حال جنابت خوانده اید، باید قضا كنید، ولی روزه ای را كه در حال جنابت بدون علم به اصل جنابت گرفته اید، صحیح و مجزی است و قضا ندارد.
س 525: متأسفانه من در گذشته بر اثر نادانی و ضعف اراده مبتلا به عمل شنیع استمناء بودم، لذا گاهی نماز نمی خواندم كه مدت دقیق آن را به یاد ندارم. نماز نخواندن من به صورت مستمر نبوده، بلكه مربوط به زمانی است كه جنب بودم و غسل نكرده ام كه گمان می كنم حدود شش ماه باشد. تصمیم گرفته ام نمازهایم در این مدت را قضا كنم، آیا قضای آنها واجب است یا خیر؟
هر مقدار از نمازهای روزانه ای را كه می دانید انجام نداده اید و یا در حال جنابت خوانده اید، قضای آن بر شما واجب است.
س 526: شخصی كه نمی داند نماز قضا برذمّه اش هست یا خیر، اگر نماز مستحبی یا نافله بخواند، بر فرض كه نماز قضا داشته باشد، آیا به عنوان نماز قضای او محسوب می شود؟
نوافل و نمازهای مستحب به جای نماز قضا محسوب نمی شوند، و اگر نماز قضا بر عهده او باشد، واجب است كه آن را به نیت نماز قضا بخواند.
س 527: من حدود شش ماه است كه به سن تكلیف رسیده ام. چند هفته قبل از رسیدن به آن سن فكر می كردم تنها علامت بلوغ، تمام كردن پانزده سال هجری قمری است. ولی اكنون كتابی راجع به علامتهای بلوغ پسران خواندم كه در آن علامتهای دیگری برای بلوغ ذكر شده كه در من وجود دارند، ولی زمان پیدایش آنها را نمی دانم. آیا در حال حاضر قضای نماز و روزه بر عهده من هست یا خیر؟ با توجه به این كه من گاهی نماز می خواندم و ماه رمضان سال گذشته را به طور كامل روزه گرفته ام، وظیفه من در این باره چیست؟
قضای همه نمازها و روزه هائی كه یقین به فوت آنها پس از رسیدن به سنّ بلوغ و تكلیف شرعی دارید، واجب است.
س 528: اگر شخصی در ماه مبارك رمضان سه بار غسل جنابت كند، مثلا در روزهای بیستم، بیست و پنجم و بیست و هفتم غسل نماید، و بعد یقین كند كه یكی از آن غسلها باطل بوده است، نماز و روزه او چه حكمی دارد؟
روزه اش صحیح است، ولی بنا بر احتیاط، قضای نمازها به طوری كه یقین به فراغت ذمّه پیدا كند، واجب است.
س 529: شخصی بر اثر جهل به حكم شرعی، مدتی ترتیب را در غسل رعایت نكرده است، نماز و روزه او چه حكمی دارد؟
اگر غسل را به نحوی انجام داده كه شرعا باطل است، قضای نمازهائی كه در این حالت با حدث اكبر خوانده، واجب است. ولی روزه اش، اگر در آن هنگام اعتقاد به صحت غسل خود داشته، محكوم به صحت است.
س 530: كسی كه قصد دارد نماز قضای یك سال را بخواند، چگونه باید آن را انجام دهد؟
می تواند با یكی از نمازها شروع كند و به ترتیبی كه نمازهای پنجگانه یومیه را می خواند، آن را ادامه دهد.
س 531: شخصی مدت زیادی نماز قضا بر عهده دارد، آیا می تواند آنها را به ترتیب زیر بجا آورد؟
1- مثلا بیست بار نماز صبح بخواند.
2- هر یك از نماز ظهر و عصر را بیست بار بخواند.
3- هر یك از نماز مغرب و عشاء را بیست بار بخواند و تا یك سال به همین صورت ادامه دهد.
قضای نمازها به ترتیب مذكور اشكال ندارد.
س 532: شخصی از ناحیه سر مجروح شده و قسمتی از مغز وی آسیب دیده كه بر اثر آن دست و پای چپ و زبانش فلج گشته است. همچنین نماز را فراموش كرده و قادر به یادگیری آن نیست، ولی می تواند اجزای نماز را با خواندن از كتاب و یا شنیدن از نوار، تشخیص دهد. در حال حاضر وی در رابطه با نماز دو مشكل دارد، یكی این كه قدرت تطهیر محل بول و وضو گرفتن را ندارد، دوم این كه در قرائت نماز مشكل دارد. تكلیف او چیست؟ همچنین نسبت به نمازهائی كه تقریبا به مدت شش ماه از او فوت شده است، چه حكمی دارد؟
اگر بتواند هر چند با كمك دیگران، وضو بگیرد، یا تیمم نماید، واجب است كه نماز را به هر نحوی كه می تواند بخواند، اگرچه با شنیدن ازنوار یا خواندن از روی نوشته و مانند آن باشد. و در مورد طهارت بدن، اگر قدرت بر تطهیر آن هر چند به كمك دیگران ندارد، با همان بدن نجس نماز بخواند، و نمازش صحیح است. قضای نمازهای گذشته ای هم كه از وی فوت شده، واجب است، مگر نمازهائی كه بر اثر بیهوشی كه در تمام وقت نماز ادامه داشته، از او فوت شده باشد.
س 533: در دوران جوانی نمازهای ظهر و عصر من بیشتر از نمازهای مغرب و عشاء و صبح قضا شده اند كه پشت سر هم بودن و تعداد و ترتیب آنها را نمی دانم. آیا در این مورد باید نماز دوره ای خوانده شود؟ و نماز دوره ای چیست؟ امیدواریم توضیح فرمائید.
در نماز قضا مراعات ترتیب واجب نیست و خواندن مقداری كه یقین به قضا شدن آن دارید كافی است و دوره كردن به معنای تكرار نماز برای احراز ترتیب بر شما واجب نیست.
س 534: گاهی پس از ازدواج مایعی از من خارج می شد كه اعتقاد به نجس بودن آن داشتم.
لذا به نیت غسل جنابت غسل كرده و نمازم را بدون وضو می خواندم. در رساله های عملیه این مایع، مذی نامیده شده است. اكنون نمی دانم نمازهائی را كه بدون وضو و بی آنكه جنب باشم با غسل جنابت خوانده ام، چه حكمی دارد؟
قضای همه نمازهائی كه بعد از خروج آن مایع، بدون وضو و با غسل جنابت خوانده اید، واجب است.
س 535: كافری پس از مدتی اسلام آورده است، آیا قضای نماز و روزه هائیكه انجام نداده، واجب است؟
واجب نیست.
س 536: بعضی از افراد بر اثر تبلیغات گمراه كننده كمونیستها چندین سال نماز و واجبات خود را ترك كرده اند، ولی بعد از پیام تاریخی امام راحل به سران شوروی سابق پی به اشتباه خود بردند و به سوی خداوند توبه نموده اند، آنها در حال حاضر قادر به قضای همه آن نمازها و روزه ها نیستند، وظیفه آنها چیست؟
بر آنان واجب است كه نمازها و روزه های فوت شده را به هر مقدار كه قدرت دارند، قضا و هر مقداری كه قادر نیستند وصیت نمایند.
س 537: شخصی فوت كرده و قضای روزه ماه مبارك رمضان و نماز بر عهده اوست و فرزند ذكوری هم ندارد. مقداری مال به جا گذاشته كه برای قضای یكی از نماز و روزه كفایت می كند. در این صورت قضای نماز مقدم است یا روزه؟
ترجیحی بین نماز و روزه نیست و بر ورثه واجب نیست كه ما ترك وی را صرف قضای نماز و روزه او نمایند، مگر آنكه در این باره وصیت كرده باشد، كه در این صورت باید به وصیت او در اجیر گرفتن از ثلث تركه برای قضای نماز و روزه اش به هر مقدار كه كفایت می كند، عمل كنند.
س 538: من در اكثر اوقات نماز خود را خوانده و در صورت فوت شدن نماز، آن را قضا كرده ام، این نمازهای فوت شده هم مواردی بوده كه یا من خواب مانده ام و یا بدن و لباسم نجس بوده و در تطهیر آنها كوتاهی كرده ام. مقدار نمازهای قضا شده یومیه، آیات و قصر را كه بر عهده من است، چگونه محاسبه نمایم؟
قضای نمازهائی كه یقین به فوت شدن آنها دارید، كافی است، و از این مقدار هر كدام را كه یقین دارید نماز قصر یا آیات بوده، باید بر وفق یقین خودآنها را بجا آورید، و بقیه را به عنوان قضای نمازهای یومیه بخوانید و چیزی بیشتر از این مقدار بر شما واجب نیست.
--------------------------------------------------------------------------------
نماز قضای پدر و مادر
س 539: پدرم سكته مغزی نموده و مدت دو سال مریض بود و بر اثر سكته قادر به تشخیص خوب و بد نبود، یعنی قدرت تفكر و تعقل از او سلب شده بود. در این دو سال نماز و روزه خود را انجام نداده است. آیا قضای نماز و روزه او بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، واجب است؟ البته می دانم كه اگر وی بیماریهای مذكور را نداشت، قضای نماز و روزه های او بر من واجب بود. امیدوارم مرا در این مسأله راهنمائی فرمائید.
اگر ضعف عقلی وی به حدی كه عنوان جنون بر آن صدق كند، نرسیده و در تمام اوقات نماز در حال اغماء نبوده است، قضای نمازها و روزه های فوت شده او بر شما واجب است، و گرنه چیزی از بابت آن بر شما نیست.
س 540: اگر شخصی فوت كند، چه كسی باید كفاره روزه او را بپردازد؟ آیا بر پسران و دختران وی دادن كفاره واجب است یا شخص دیگری هم می تواند آن را بدهد؟
كفاره روزه كه بر پدر واجب است، اگر به نحو تخییری بوده است، یعنی وی هم توانائی روزه گرفتن را داشته و هم اطعام را، در این صورت اگر بتوان آن را از تَرَكه خارج كرد، از آن برداشت می شود و در غیر این صورت بر پسر بزرگتر واجب است كه روزه را بگیرد.
س 541: مرد بزرگسالی به دلایل مشخصی از خانواده اش جدا شده و برقراری ارتباط با آنها برای او مقدور نیست. وی فرزند بزرگ خانواده هم هست و پدرش در این مدت فوت كرده است و نمی داند چه مقدار نماز قضا و غیر آن بر عهده پدرش است و مال كافی هم برای اجیر گرفتن در اختیار ندارد و خودش هم به علت سن زیاد نمی تواند آنها را بجا آورد، وظیفه وی چیست؟
قضای نمازهای پدر واجب نیست، مگر آن مقداری كه پسر بزرگتر یقین به فوت آن دارد و بر پسر بزرگتر واجب است كه نمازهای پدرش را به هر صورتی كه امكان دارد، قضا نماید و اگر از انجام آن حتی از اجیر گرفتن برای انجام آن هم عاجز باشد، معذور است.
س 542: اگر فرزند بزرگ میّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آیا قضای نمازها و روزه های پدر و مادر بر این پسر واجب است؟
ملاك واجب بودن قضای نماز و روزه پدر و مادر این است كه فرزند مذّكر از دیگر اولاد ذكور میّت - اگر میّت اولاد ذكور داشته باشد - بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضای نماز و روزه پدر بر پسر كه فرزند دوم پدر است، واجب است و قضای نماز و روزه ای كه از مادر فوت شده، نیز واجب است.
س 543: اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد یا غیر بالغ، قبل از پدر فوت كند. آیا قضای نمازهای پدر از فرزندان دیگر ساقط می شود؟
تكلیف قضای نماز و روزه پدر بر پسر بزرگی واجب است كه هنگام وفات پدر زنده باشد، هر چند فرزند اول یا پسر اول پدر نباشد.
س 544: من پسر بزرگ خانواده هستم. آیا واجب است برای خواندن نمازهای قضای پدرم، تا زنده است از او تحقیق كنم یا این كه بر او واجب است مرا از مقدار آن آگاه نماید؟ در صورتی كه مرا مطلع نكند، تكلیف من چیست؟
تفحص و سؤال بر شما واجب نیست، ولی بر پدر واجب است تا فرصت دارد خودش بخواند و اگر نتوانست وصیت نماید. به هرحال پسر بزرگ مكلّف است كه بعد از فوت پدرش، آن مقدار از نماز و روزه هائی را كه یقین دارد از پدرش فوت شده است، قضا نماید.
س 545: اگر شخصی فوت كند و همه دارائی او خانه ای باشد كه فرزندانش در آن سكونت دارند، و نماز و روزه بر ذمه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت كارهای روزانه قادر به قضای آن نباشد، آیا واجب است كه این خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمایند؟
در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نیست، ولی قضای نماز و روزه ای كه به عهده پدر است، در هر حالی بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتی كه میّت وصیت به اجیر گرفتن از ثلث تركه اش كرده باشد و ثلث تركه هم برای انجام همه نماز و روزه های او كفایت كند كه در این صورت ثلث تركه باید برای آن مصرف شود.
س 546: آیا اگر پسر بزرگ كه قضای نماز پدر بر عهده اوست، فوت نماید، انجام آنها بر ذمه وارث پسر بزرگ است یا این كه به پسر بعدیِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل می شود؟
قضای نماز و روزه پدر كه بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وی پس از فوت پدرش، بر پسر و یا برادر او واجب نمی شود.
س 547: اگر پدری اصلا نماز نخوانده باشد، آیا همه نمازهای او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟
بنا بر احتیاط در این صورت هم قضای آنها واجب است.
س 548: پدری كه همه اعمال عبادی خود را عمدا انجام نداده است، آیا بر پسر بزرگ قضای همه نمازها و روزه هائی را كه پدرش انجام نداده و به پنجاه سال می رسد، واجب است؟
اگر ترك نماز و روزه بر اثر طغیان باشد، قضای آنها بر پسر بزرگ واجب نیست. ولی در این صورت هم احتیاط در قضای آنها ترك نشود.
س 549: اگر قضای نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضای نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، كدام یك مقدم است؟
در این صورت مخیّر است و شروع به انجام هر كدام كند، صحیح است.
س 550: پدرم مقداری نماز قضا دارد، ولی قدرت انجام آن را ندارد. آیا بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، جایز است در زمان حیات پدرم نمازهای فوت شده او را قضا نمایم و یا شخصی را اجیر كنم تا آن را انجام دهد؟
نیابت از شخص زنده برای انجام نماز و روزه قضا صحیح نیست.
همه نمازهائی را كه در حال جنابت خوانده اید، باید قضا كنید، ولی روزه ای را كه در حال جنابت بدون علم به اصل جنابت گرفته اید، صحیح و مجزی است و قضا ندارد.
س 525: متأسفانه من در گذشته بر اثر نادانی و ضعف اراده مبتلا به عمل شنیع استمناء بودم، لذا گاهی نماز نمی خواندم كه مدت دقیق آن را به یاد ندارم. نماز نخواندن من به صورت مستمر نبوده، بلكه مربوط به زمانی است كه جنب بودم و غسل نكرده ام كه گمان می كنم حدود شش ماه باشد. تصمیم گرفته ام نمازهایم در این مدت را قضا كنم، آیا قضای آنها واجب است یا خیر؟
هر مقدار از نمازهای روزانه ای را كه می دانید انجام نداده اید و یا در حال جنابت خوانده اید، قضای آن بر شما واجب است.
س 526: شخصی كه نمی داند نماز قضا برذمّه اش هست یا خیر، اگر نماز مستحبی یا نافله بخواند، بر فرض كه نماز قضا داشته باشد، آیا به عنوان نماز قضای او محسوب می شود؟
نوافل و نمازهای مستحب به جای نماز قضا محسوب نمی شوند، و اگر نماز قضا بر عهده او باشد، واجب است كه آن را به نیت نماز قضا بخواند.
س 527: من حدود شش ماه است كه به سن تكلیف رسیده ام. چند هفته قبل از رسیدن به آن سن فكر می كردم تنها علامت بلوغ، تمام كردن پانزده سال هجری قمری است. ولی اكنون كتابی راجع به علامتهای بلوغ پسران خواندم كه در آن علامتهای دیگری برای بلوغ ذكر شده كه در من وجود دارند، ولی زمان پیدایش آنها را نمی دانم. آیا در حال حاضر قضای نماز و روزه بر عهده من هست یا خیر؟ با توجه به این كه من گاهی نماز می خواندم و ماه رمضان سال گذشته را به طور كامل روزه گرفته ام، وظیفه من در این باره چیست؟
قضای همه نمازها و روزه هائی كه یقین به فوت آنها پس از رسیدن به سنّ بلوغ و تكلیف شرعی دارید، واجب است.
س 528: اگر شخصی در ماه مبارك رمضان سه بار غسل جنابت كند، مثلا در روزهای بیستم، بیست و پنجم و بیست و هفتم غسل نماید، و بعد یقین كند كه یكی از آن غسلها باطل بوده است، نماز و روزه او چه حكمی دارد؟
روزه اش صحیح است، ولی بنا بر احتیاط، قضای نمازها به طوری كه یقین به فراغت ذمّه پیدا كند، واجب است.
س 529: شخصی بر اثر جهل به حكم شرعی، مدتی ترتیب را در غسل رعایت نكرده است، نماز و روزه او چه حكمی دارد؟
اگر غسل را به نحوی انجام داده كه شرعا باطل است، قضای نمازهائی كه در این حالت با حدث اكبر خوانده، واجب است. ولی روزه اش، اگر در آن هنگام اعتقاد به صحت غسل خود داشته، محكوم به صحت است.
س 530: كسی كه قصد دارد نماز قضای یك سال را بخواند، چگونه باید آن را انجام دهد؟
می تواند با یكی از نمازها شروع كند و به ترتیبی كه نمازهای پنجگانه یومیه را می خواند، آن را ادامه دهد.
س 531: شخصی مدت زیادی نماز قضا بر عهده دارد، آیا می تواند آنها را به ترتیب زیر بجا آورد؟
1- مثلا بیست بار نماز صبح بخواند.
2- هر یك از نماز ظهر و عصر را بیست بار بخواند.
3- هر یك از نماز مغرب و عشاء را بیست بار بخواند و تا یك سال به همین صورت ادامه دهد.
قضای نمازها به ترتیب مذكور اشكال ندارد.
س 532: شخصی از ناحیه سر مجروح شده و قسمتی از مغز وی آسیب دیده كه بر اثر آن دست و پای چپ و زبانش فلج گشته است. همچنین نماز را فراموش كرده و قادر به یادگیری آن نیست، ولی می تواند اجزای نماز را با خواندن از كتاب و یا شنیدن از نوار، تشخیص دهد. در حال حاضر وی در رابطه با نماز دو مشكل دارد، یكی این كه قدرت تطهیر محل بول و وضو گرفتن را ندارد، دوم این كه در قرائت نماز مشكل دارد. تكلیف او چیست؟ همچنین نسبت به نمازهائی كه تقریبا به مدت شش ماه از او فوت شده است، چه حكمی دارد؟
اگر بتواند هر چند با كمك دیگران، وضو بگیرد، یا تیمم نماید، واجب است كه نماز را به هر نحوی كه می تواند بخواند، اگرچه با شنیدن ازنوار یا خواندن از روی نوشته و مانند آن باشد. و در مورد طهارت بدن، اگر قدرت بر تطهیر آن هر چند به كمك دیگران ندارد، با همان بدن نجس نماز بخواند، و نمازش صحیح است. قضای نمازهای گذشته ای هم كه از وی فوت شده، واجب است، مگر نمازهائی كه بر اثر بیهوشی كه در تمام وقت نماز ادامه داشته، از او فوت شده باشد.
س 533: در دوران جوانی نمازهای ظهر و عصر من بیشتر از نمازهای مغرب و عشاء و صبح قضا شده اند كه پشت سر هم بودن و تعداد و ترتیب آنها را نمی دانم. آیا در این مورد باید نماز دوره ای خوانده شود؟ و نماز دوره ای چیست؟ امیدواریم توضیح فرمائید.
در نماز قضا مراعات ترتیب واجب نیست و خواندن مقداری كه یقین به قضا شدن آن دارید كافی است و دوره كردن به معنای تكرار نماز برای احراز ترتیب بر شما واجب نیست.
س 534: گاهی پس از ازدواج مایعی از من خارج می شد كه اعتقاد به نجس بودن آن داشتم.
لذا به نیت غسل جنابت غسل كرده و نمازم را بدون وضو می خواندم. در رساله های عملیه این مایع، مذی نامیده شده است. اكنون نمی دانم نمازهائی را كه بدون وضو و بی آنكه جنب باشم با غسل جنابت خوانده ام، چه حكمی دارد؟
قضای همه نمازهائی كه بعد از خروج آن مایع، بدون وضو و با غسل جنابت خوانده اید، واجب است.
س 535: كافری پس از مدتی اسلام آورده است، آیا قضای نماز و روزه هائیكه انجام نداده، واجب است؟
واجب نیست.
س 536: بعضی از افراد بر اثر تبلیغات گمراه كننده كمونیستها چندین سال نماز و واجبات خود را ترك كرده اند، ولی بعد از پیام تاریخی امام راحل به سران شوروی سابق پی به اشتباه خود بردند و به سوی خداوند توبه نموده اند، آنها در حال حاضر قادر به قضای همه آن نمازها و روزه ها نیستند، وظیفه آنها چیست؟
بر آنان واجب است كه نمازها و روزه های فوت شده را به هر مقدار كه قدرت دارند، قضا و هر مقداری كه قادر نیستند وصیت نمایند.
س 537: شخصی فوت كرده و قضای روزه ماه مبارك رمضان و نماز بر عهده اوست و فرزند ذكوری هم ندارد. مقداری مال به جا گذاشته كه برای قضای یكی از نماز و روزه كفایت می كند. در این صورت قضای نماز مقدم است یا روزه؟
ترجیحی بین نماز و روزه نیست و بر ورثه واجب نیست كه ما ترك وی را صرف قضای نماز و روزه او نمایند، مگر آنكه در این باره وصیت كرده باشد، كه در این صورت باید به وصیت او در اجیر گرفتن از ثلث تركه برای قضای نماز و روزه اش به هر مقدار كه كفایت می كند، عمل كنند.
س 538: من در اكثر اوقات نماز خود را خوانده و در صورت فوت شدن نماز، آن را قضا كرده ام، این نمازهای فوت شده هم مواردی بوده كه یا من خواب مانده ام و یا بدن و لباسم نجس بوده و در تطهیر آنها كوتاهی كرده ام. مقدار نمازهای قضا شده یومیه، آیات و قصر را كه بر عهده من است، چگونه محاسبه نمایم؟
قضای نمازهائی كه یقین به فوت شدن آنها دارید، كافی است، و از این مقدار هر كدام را كه یقین دارید نماز قصر یا آیات بوده، باید بر وفق یقین خودآنها را بجا آورید، و بقیه را به عنوان قضای نمازهای یومیه بخوانید و چیزی بیشتر از این مقدار بر شما واجب نیست.
--------------------------------------------------------------------------------
نماز قضای پدر و مادر
س 539: پدرم سكته مغزی نموده و مدت دو سال مریض بود و بر اثر سكته قادر به تشخیص خوب و بد نبود، یعنی قدرت تفكر و تعقل از او سلب شده بود. در این دو سال نماز و روزه خود را انجام نداده است. آیا قضای نماز و روزه او بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، واجب است؟ البته می دانم كه اگر وی بیماریهای مذكور را نداشت، قضای نماز و روزه های او بر من واجب بود. امیدوارم مرا در این مسأله راهنمائی فرمائید.
اگر ضعف عقلی وی به حدی كه عنوان جنون بر آن صدق كند، نرسیده و در تمام اوقات نماز در حال اغماء نبوده است، قضای نمازها و روزه های فوت شده او بر شما واجب است، و گرنه چیزی از بابت آن بر شما نیست.
س 540: اگر شخصی فوت كند، چه كسی باید كفاره روزه او را بپردازد؟ آیا بر پسران و دختران وی دادن كفاره واجب است یا شخص دیگری هم می تواند آن را بدهد؟
كفاره روزه كه بر پدر واجب است، اگر به نحو تخییری بوده است، یعنی وی هم توانائی روزه گرفتن را داشته و هم اطعام را، در این صورت اگر بتوان آن را از تَرَكه خارج كرد، از آن برداشت می شود و در غیر این صورت بر پسر بزرگتر واجب است كه روزه را بگیرد.
س 541: مرد بزرگسالی به دلایل مشخصی از خانواده اش جدا شده و برقراری ارتباط با آنها برای او مقدور نیست. وی فرزند بزرگ خانواده هم هست و پدرش در این مدت فوت كرده است و نمی داند چه مقدار نماز قضا و غیر آن بر عهده پدرش است و مال كافی هم برای اجیر گرفتن در اختیار ندارد و خودش هم به علت سن زیاد نمی تواند آنها را بجا آورد، وظیفه وی چیست؟
قضای نمازهای پدر واجب نیست، مگر آن مقداری كه پسر بزرگتر یقین به فوت آن دارد و بر پسر بزرگتر واجب است كه نمازهای پدرش را به هر صورتی كه امكان دارد، قضا نماید و اگر از انجام آن حتی از اجیر گرفتن برای انجام آن هم عاجز باشد، معذور است.
س 542: اگر فرزند بزرگ میّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آیا قضای نمازها و روزه های پدر و مادر بر این پسر واجب است؟
ملاك واجب بودن قضای نماز و روزه پدر و مادر این است كه فرزند مذّكر از دیگر اولاد ذكور میّت - اگر میّت اولاد ذكور داشته باشد - بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضای نماز و روزه پدر بر پسر كه فرزند دوم پدر است، واجب است و قضای نماز و روزه ای كه از مادر فوت شده، نیز واجب است.
س 543: اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد یا غیر بالغ، قبل از پدر فوت كند. آیا قضای نمازهای پدر از فرزندان دیگر ساقط می شود؟
تكلیف قضای نماز و روزه پدر بر پسر بزرگی واجب است كه هنگام وفات پدر زنده باشد، هر چند فرزند اول یا پسر اول پدر نباشد.
س 544: من پسر بزرگ خانواده هستم. آیا واجب است برای خواندن نمازهای قضای پدرم، تا زنده است از او تحقیق كنم یا این كه بر او واجب است مرا از مقدار آن آگاه نماید؟ در صورتی كه مرا مطلع نكند، تكلیف من چیست؟
تفحص و سؤال بر شما واجب نیست، ولی بر پدر واجب است تا فرصت دارد خودش بخواند و اگر نتوانست وصیت نماید. به هرحال پسر بزرگ مكلّف است كه بعد از فوت پدرش، آن مقدار از نماز و روزه هائی را كه یقین دارد از پدرش فوت شده است، قضا نماید.
س 545: اگر شخصی فوت كند و همه دارائی او خانه ای باشد كه فرزندانش در آن سكونت دارند، و نماز و روزه بر ذمه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت كارهای روزانه قادر به قضای آن نباشد، آیا واجب است كه این خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمایند؟
در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نیست، ولی قضای نماز و روزه ای كه به عهده پدر است، در هر حالی بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتی كه میّت وصیت به اجیر گرفتن از ثلث تركه اش كرده باشد و ثلث تركه هم برای انجام همه نماز و روزه های او كفایت كند كه در این صورت ثلث تركه باید برای آن مصرف شود.
س 546: آیا اگر پسر بزرگ كه قضای نماز پدر بر عهده اوست، فوت نماید، انجام آنها بر ذمه وارث پسر بزرگ است یا این كه به پسر بعدیِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل می شود؟
قضای نماز و روزه پدر كه بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وی پس از فوت پدرش، بر پسر و یا برادر او واجب نمی شود.
س 547: اگر پدری اصلا نماز نخوانده باشد، آیا همه نمازهای او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟
بنا بر احتیاط در این صورت هم قضای آنها واجب است.
س 548: پدری كه همه اعمال عبادی خود را عمدا انجام نداده است، آیا بر پسر بزرگ قضای همه نمازها و روزه هائی را كه پدرش انجام نداده و به پنجاه سال می رسد، واجب است؟
اگر ترك نماز و روزه بر اثر طغیان باشد، قضای آنها بر پسر بزرگ واجب نیست. ولی در این صورت هم احتیاط در قضای آنها ترك نشود.
س 549: اگر قضای نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضای نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، كدام یك مقدم است؟
در این صورت مخیّر است و شروع به انجام هر كدام كند، صحیح است.
س 550: پدرم مقداری نماز قضا دارد، ولی قدرت انجام آن را ندارد. آیا بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، جایز است در زمان حیات پدرم نمازهای فوت شده او را قضا نمایم و یا شخصی را اجیر كنم تا آن را انجام دهد؟
نیابت از شخص زنده برای انجام نماز و روزه قضا صحیح نیست.